Obligatoryjny rozwód przed kierownikiem USC – nowy w polskim prawie pomysł na ekspresowe rozwiązywanie małżeństwa i zniechęcanie do posiadania dzieci

Rada Ministrów przyjęła projekt w sprawie rozwodów pozasądowych. Zgodnie z propozycją, jeśli małżonkowie zgadzają się na rozwód, będzie on mógł być stwierdzony przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. To rozwiązanie ma podobno odciążyć sądy od tego rodzaju spraw.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (projekt deregulacyjny), przedłożony przez ministra sprawiedliwości.

Nowy sposób rozwiązania małżeństwa

Jak poinformowała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, projekt przewiduje wprowadzenie tzw. zgodnych rozwodów, czyli nowego ekspresowego, ułatwionego sposobu rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód pozasądowy.

Zgodnie z tą propozycją, rozwód będzie mógł się odbyć bez udziału sądu – wyłącznie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Warunki są następujące: małżonkowie są zgodni w sprawie rozwiązania małżeństwa; pozostają w związku małżeńskim co najmniej rok; nie mają wspólnych małoletnich dzieci; nastąpił między nimi zupełny i trwały rozkład pożycia; nie toczy się między nimi sprawa o rozwód, separację lub unieważnienie małżeństwa oraz oboje są obywatelami polskimi lub – w przypadku różnych obywatelstw – mają miejsce zamieszkania w Polsce.

Dwa etapy procesu

Według przyjętego projektu procedura rozwodu pozasądowego będzie miała dwa etapy. W pierwszym, małżonkowie muszą wspólnie udać się do dowolnego urzędu stanu cywilnego; złożyć pisemne zapewnienia przed kierownikiem USC, które potwierdzają spełnienie warunków rozwodu pozasądowego. Zapewnienia te mają być ważne przez 6 miesięcy.

W drugim etapie małżonkowie, po upływie co najmniej miesiąca od złożenia zapewnień, muszą ponownie wspólnie udać się do wybranego urzędu stanu cywilnego (niekoniecznie tego samego, co poprzednio) i złożyć przed kierownikiem USC zgodne oświadczenia woli o rozwiązaniu małżeństwa oraz oświadczenia w tej sprawie.

Rozwód ma być ważny po złożeniu zgodnych oświadczeń małżonków i dołączeniu przez kierownika urzędu stanu cywilnego do aktu małżeństwa tzw. wzmianki dodatkowej o jego rozwiązaniu.

Kierownik USC ma weryfikować spełnienie warunków rozwodu pozasądowego i dokonania odpowiednich wpisów w rejestrze stanu cywilnego. Projekt jednak zakłada, że będzie mógł także odmówić rozwodu.

Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 12 miesięcy od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Komentarz HLI: Jest to bardzo szkodliwy projekt ustawy przyjęty przez obecny rząd. Nic nie mówi się o procedowaniu go Sejmie i ewentualnym podpisie prezydenta. Ma wejść w życie po opublikowaniu, czyli jest to kolejny przykład zarządzenia, które nie ma pełnej podstawy prawnej. Urzędnik USC nie ma możliwości oraz uprawnieniń weryfikacji prawdziwości składanych przez małżonków oświadczeń, co może zrobić jedynie sąd. Ponadto jego postępowanie jest z założenia farsą, gdyż ma obowiązek taki rozwód zaakceptować. Jest to także wyraźna zachęta do odmowy posiadania dzieci, gdyż tylko bezdzietni małżonkowie mają otrzymać takie uprawnienia. Ponadto zniechęca do podejmowania odpowiedzialności za współmałżonka oraz działań czy terpii pojednowczej.W sytuacji dramatycznego kryzysu demograficznego w Polsce ułatwianie destrukcji związków małżeńskich jest działaniem wysoce szkodliwym i nieodpowiedzialnym.

Źródło:Bankier.pl/ PAP, opracowanie własne – 12 listopada 2025 r.