Nowe ojcostwo to obecność, relacja i odpowiedzialność

      Co mówią badania Tato.Net? Coraz więcej ojców jest aktywnie obecnych w życiu swoich dzieci – i ta obecność naprawdę ma znaczenie. Takie wnioski płyną z badań i działań prowadzonych przez Tato.Net – fundację i think tank, który od lat wspiera mężczyzn w ich ojcowskiej misji. Jak podkreśla dr Dariusz Cupiał, założyciel Fundacji Cyryla i Metodego oraz inicjator Tato.Net, zmiany w modelu ojcostwa są widoczne, a co najważniejsze – niosą nadzieję.

– Obecność ojca ma znaczenie. I myślę, że to jest najważniejsza refleksja po badaniach, które przeprowadziliśmy – mówi dr Cupiał. – Widać, że ojcowie są dziś bardziej obecni niż kiedyś. To pozytywny sygnał, który warto wzmacniać – nie tylko w kierunku samych ojców, ale także różnych instytucji społecznych czy duszpasterskich.

Ekspert zauważa, że choć nadal zdarza się, iż rola ojca bywa pomijana – np. w duszpasterstwie czy mediach – to jednak coraz częściej widać zmianę podejścia. Sam zabiegał, by Dzień Ojca w Polsce był obchodzony w niedzielę – nie jako dzień wolny od pracy, ale jako „temat dnia”. – Bo wtedy mamy szansę, że zostanie zauważony także w rodzinie i we wspólnocie parafialnej. A ojców warto zauważać i doceniać – bo to motywuje ich do jeszcze większego zaangażowania – dodaje.

Dr Cupiał podkreśla, że zmiany w modelu ojcostwa zachodzą w sposób dynamiczny – nie zawsze łatwy do uchwycenia w prostych ramach. – To proces. Użyłbym tu raczej pojęcia continuum – coś się zmienia, tworzy się nowy kształt ojcostwa. Są elementy pozytywne i te, które niosą zagrożenia. Ale jeśli podejdziemy do tego świadomie, to mamy szansę budować nową jakość – zaznacza.

Jednym z obszarów, w którym rola ojca okazuje się kluczowa, jest świat cyfrowy. Jak pokazują badania Tato.Net, ojciec może – i powinien – pełnić funkcję strażnika ładu cyfrowego oraz kultury cyfrowej w rodzinie. – Smartfony, tablety – są dziś powszechne. Widzimy rodziny przy stole – jedna ręka trzyma łyżkę, druga iPhone’a. To nie musi tak wyglądać. Świadomy ojciec ma ogromny wpływ na to, jak będzie wyglądać ta cyfrowa obecność w domu – zauważa dr Cupiał.

Jak dodaje, Tato.Net – jako fundacja i think tank – od lat buduje społeczność zaangażowanych ojców. Portal tato.net to przestrzeń, w której mężczyźni dzielą się doświadczeniami, uczą się i inspirują nawzajem. Szczególną popularnością cieszą się warsztaty – zarówno dla ojców, jak i dla ojców z dziećmi. – Wakacyjne warsztaty plenerowe, które nazywamy „Wielką Przygodą”, to czas trzech dni taty z dzieckiem. To tworzy niezwykły kapitał na koncie emocjonalnym – coś, czego nie da się przecenić – mówi.

– Rodzice mogą założyć dzieciom konto w banku – ale my zabiegamy o to, by dostarczali im przede wszystkim kapitał społeczny. I regularnie je zasilali – dodaje.

W jego ocenie nie chodzi o to, by mówić dziś wyłącznie o kryzysie ojcostwa. – Jeśli gdzieś pojawia się kryzys, to znaczy, że coś przestało działać – ale też, że coś nowego może się narodzić. Tego nowego początku chcemy życzyć wszystkim ojcom – podsumowuje dr Dariusz Cupiał.

Najnowszy raport STATO’24. Obecność, która zmienia, przygotowany przez fundację Tato.Net i oparty na badaniach IMAS International, pokazuje, że polskie ojcostwo przechodzi proces głębokiej przemiany – od kryzysu tożsamości ku nowemu odkryciu godności, obecności i odpowiedzialności.

W badaniu przeprowadzonym na reprezentatywnej próbie ojców wychowujących dzieci do 18. roku życia aż 88,6% respondentów zadeklarowało zadowolenie z bycia ojcem, a 88,2% czuje się spełnionych w swojej ojcowskiej roli. Co więcej, ponad 70% ojców odnotowało poprawę lub stabilność relacji z dziećmi, a ponad połowa (51,3%) określiła swoją kondycję ojcowską jako „pełną nadziei”.

Raport pokazuje również, że aż 82,3% ojców posiada jasno określony wzorzec dobrego ojca, najczęściej czerpany z relacji z własnym ojcem (52,8%) lub z pragnienia unikania jego błędów (27,2%). Co istotne, coraz większą rolę w kształtowaniu postaw ojcowskich odgrywa inspiracja religijna – dla 16,7% respondentów była ona najważniejszym źródłem ojcowskiej tożsamości.

Choć ojcowie pozytywnie oceniają swoją obecność w życiu dzieci, raport wskazuje również na pewne wyzwania. Maleje liczba ojców deklarujących spędzanie z dziećmi co najmniej 2 godzin dziennie – w dni robocze taki czas deklaruje 37,3% (w porównaniu do 46,8% w 2020 r.), a w weekendy 62,7% (w 2020 r. było to aż 80%). Z drugiej strony, rośnie liczba ojców poświęcających tygodniowo 10–19 godzin na organizację życia dziecka (29,7%) oraz uczestniczących w spotkaniach o tematyce rodzicielskiej (29,4%), co świadczy o rosnącej odpowiedzialności i partnerstwie w wychowaniu.

Ojcowie dostrzegają także potrzebę rozwoju osobistego i są przekonani o swoich kompetencjach: ponad 77% uważa, że potrafi rozwiązywać trudności związane z byciem ojcem, a 66,4% wierzy, że może osiągnąć „mistrzostwo” w tej roli. Co więcej, 79,1% uważa, że wcześniejsze doświadczenia życiowe dobrze przygotowały ich do tej funkcji.

W świetle tych danych raport STATO’24 stawia mocną tezę: ojcostwo w Polsce dojrzewa. Jest coraz bardziej świadome, odpowiedzialne i pełne troski. Ojciec nie jest już jedynie „głową rodziny”, ale coraz częściej staje się jej sercem – obecnym, wspierającym, zaangażowanym.

Jak powtarza dr Dariusz Cupiał: „Nie chodzi o perfekcję. Chodzi o obecność. Ojciec, który jest blisko – ze swoim czasem, sercem i uwagą – ma moc kształtować przyszłość dziecka, rodziny, społeczeństwa”. Zachęca również do zapoznania się z całością raportu, który jest dostępny na stronie internetowej: https://tato.net/badania

[Za: wiara.pl, KAI, zdj. Unsplash/@jule_42]